Không có ông, chắc ngày nay chẳng có iPhone

Sự kiện ra mắt iphone 16 năm nay có lẽ sẽ không khác nhiều so với năm trước. Vẫn như mọi khi, người tiêu dùng công nghệ sẽ lao vào sở hữu bằng được thiết bị đầy quyến rũ mà Apple sáng tạo nên. Nhưng hãy nhớ rằng, tất cả điều này sẽ không thể xảy ra nếu không có Microsoft. Đúng vậy, chính là đối thủ vốn được coi là không đội trời chung của Apple.

Hãy nhớ lại thời kỳ tồi tệ nhất của đế chế công nghệ tỷ đô tạo nên iphone – chiếc điện thoại mê hoặc lòng người.

Trong những năm sau khi nhà đồng sáng lập kiêm CEO của Apple Steve Jobs bị lật đổ và trở lại vào đầu năm 1997, Apple chứng kiến doanh thu giảm mạnh từ mức đỉnh điểm 11 tỷ USD xuống còn 7 tỷ USD. Công ty đã chứng kiến khoản lỗ tăng lên 125 triệu USD vào năm 1996.

Có tin đồn về việc sáp nhập với Sun Microsystems, nhưng CEO của Apple khi đó là Gilbert Amelio không nói gì và người phát ngôn cũng phủ nhận. Tuy nhiên, rõ ràng là những tin đồn như vậy đã cản trở thêm doanh số bán các máy tính Power Macintosh và Powerbook của Apple khi đó vốn đã không mấy nổi bật.

Ngay cả Jobs cũng thừa nhận chỉ vài tháng sau khi trở lại rằng có nhiều việc phải làm “để Apple phục hồi”. Trong bài thuyết trình đáng nhớ tại Macworld 1997, Jobs đã vạch ra một kế hoạch đưa Apple quay về. Đáng chú ý là không có một thông báo sản phẩm mới nào; tất cả chỉ là về sự lãnh đạo mới, quan hệ đối tác mới và khoản tiền mặt từ đối thủ lớn nhất.

Điều mọi người nhớ về ngày hôm đó là Microsoft đã cam kết mua 150 triệu USD cổ phiếu Apple.

Cái giá của sự sống còn

“Đúng vậy nhưng phần quan trọng của vấn đề này không được chú ý nhiều là nó bao gồm một giấy phép mở cho phép Microsoft sử dụng giao diện đồ họa cho Windows”, Tim Bajarin, nhà phân tích lâu năm của Apple và chủ tịch Creative Strategies cho biết.

Những người như Bajarin, người hiểu rõ Jobs và tình trạng đáng buồn của công ty, đã hoan nghênh hành động cứu trợ, nhưng những người tham dự Macworld thì không.

Họ la ó việc mua cổ phiếu và các yếu tố khác của thỏa thuận mang tính bước ngoặt. Khi Jobs giải thích rằng Apple đã đồng ý biến Internet Explorer thành trình duyệt web mặc định cho Mac, một người tham dự đã hét lên, “Không!”

Phản ứng này là dễ hiểu. Hoạt động kinh doanh của Apple được xây dựng trên nền tảng đối đầu với PC, trái ngược với Windows của Microsoft và thế giới quan mang tính doanh nghiệp của công ty này.

Sự đối kháng từng có vẻ như thúc đẩy cả hai. Nhưng những ngày đó đã qua lâu rồi. Như Jobs đã lưu ý trong bài thuyết trình của mình: “Những mối quan hệ mang tính hủy diệt không giúp ích cho bất kỳ ai trong ngành công nghiệp hiện tại”.

Tất nhiên, Microsoft không hoàn toàn làm từ thiện. Theo một phần của thỏa thuận, Apple đồng ý cho phép sử dụng bằng sáng chế và thỏa thuận cấp phép chéo “cho tất cả các bằng sáng chế, bao gồm cả những bằng sáng chế được nộp trong năm năm tới”. Điều này có nghĩa là Apple sẽ không truy tố Microsoft vì sử dụng giao diện GUI quá giống với Mac OS trên bất kỳ phiên bản Windows nào.

Việc đưa Internet Explorer lên một nền tảng khác đã giúp Microsoft củng cố vị thế dẫn đầu trong không gian trình duyệt web. Trong vòng một năm, giá trị đầu tư của Microsoft đã tăng gấp đôi và từ đó trở đi chỉ có tăng trưởng.

Đền đáp

Trước bất kỳ những lo ngại về mặt uy tín mà Apple phải đánh đổi, có lý do để tin rằng thương hiệu này không chỉ mạnh hơn mà còn có tiềm năng trở thành một thế lực. Trong bài thuyết trình, Jobs đã mô tả về khả năng nhận diện thương hiệu đáng kinh ngạc và vị thế đáng ghen tị của công ty trên thị trường giáo dục và nội dung sáng tạo.

Theo Jobs, năm 1997, 64% các trang web được thiết kế trên máy Mac và 60% các máy tính trong giáo dục đều là máy Mac. Con số này càng đáng ngạc nhiên hơn vì theo thống kê của Apple, công ty có khoảng 20 triệu khách hàng. Ngày nay, công ty có hơn 2 tỷ khách hàng.

Tuy nhiên, điều mà Apple thiếu trong hơn một thập kỷ là người sáng lập và người có tầm nhìn xa. Jobs chính là người nảy mầm những ý tưởng. Bajarin tin rằng khoản tiền mặt đã giúp Apple có thời gian để phát triển iMac mang tính biểu tượng, được xuất xưởng vào tháng 8 năm 1998.

Tất nhiên, Apple còn làm được nhiều hơn thế nữa. Người ta tin rằng nếu không có phao cứu sinh trị giá 150 triệu USD của Microsoft, Apple có thể đã không tồn tại được. Khi đó sẽ chẳng có thiết bị nào được gọi là iPod, iPhone, ipad hay Apple Watch.

Lịch sử thì không có giá như. Không thể khẳng định được Apple sẽ không phát triển vượt bậc được như ngày nay. Nhưng người ta tin rằng, nếu thiếu số tiền đó, cuộc cách mạng điện toán di động sẽ trì hoãn năm năm hoặc hơn. 

Hãy nghĩ xem, chỉ cần 150 triệu USD để cứu một công ty sẽ thay đổi cuộc sống của tất cả mọi người và cuối cùng công ty đó vươn lên giá trị tới hàng nghìn tỷ USD.

Vì vậy, khi đang nóng lòng chờ đón sự kiện ra mắt iPhone 16, AirPods Pro và Apple Watch mới nhất, hãy nâng ly chúc mừng Microsoft và, tất nhiên là Bill Gates, người đã bị la ó dữ dội khi xuất hiện trên màn hình tại Macworld năm 1997. Nếu không có họ, Apple của năm 2024 có lẽ đã không tồn tại.